HET ABSURDISTISCHE 'HOKJES-DENKEN' EN HET GEVECHT MET LIJSTJES, CHAOS EN AUTISME

De herhaling van mijn neurodiverse lot
Lieve lezers, trouwe zielen, mensen die waarschijnlijk meer over mij weten dan ikzelf op dit punt – ja, jullie. Zoals jullie inmiddels wel moeten weten (en ik haat het om het weer te herhalen) ik ben iemand met autisme, ADHD én een chronische depressie. Zo, dat is eruit. Nog maar 487 keer te gaan en we zijn klaar voor de dag. Maar dat terzijde.

De hokjesverslaving: waarom doen we dit toch?
Laat ik jullie meenemen naar iets wat we allemaal herkennen: de absurde en obsessieve behoefte om alles in hokjes te willen stoppen. Nu vraag ik je: waarom doen we dit in hemelsnaam? Waarom willen wij, lotgenoten van neurodiverse pluimage, zo graag alles categoriseren? Terwijl we het niet kunnen uitstaan als de buitenwereld óns in een hokje propt? En toch... tóch blijven we het doen. Misschien zijn we wel de grootste hokjesverslaafden van allemaal.

De obsessieve lijstjescultuur; van boodschappen tot Steam
We kunnen echt úren besteden aan lijstjes maken. En dan bedoel ik úren. Het maakt niet eens uit waarvoor. Boodschappenlijstjes? Check. De volgorde waarin we onze boeken moeten lezen? Dubbel check. Welke games op Steam er nu echt eens uitgespeeld moeten worden? Drievoudige check. Als mensen zoals ik een Kobo-abonnement hebben wordt dat gezien als een eindeloze berg van mogelijkheden. In het begin vinden we dat nog geweldig. Zoveel opties, zoveel keuze. Je voelt je even als een kind in een snoepwinkel. Maar dan begint het; de drang om alles te categoriseren. We maken mappen, submappen en misschien nog een paar extra mappen. Voor de zekerheid. Want, hé, structuur toch?

Georganiseerde chaos: wanneer structuur ineens niet meer werkt
Maar hier komt de grap van de dag: georganiseerde chaos werkt niet. Dus, na uren mappen maken, dingen labelen, games ordenen en boeken sorteren kijk je naar het eindresultaat en denkt: Wat heb ik gedaan? Je hebt nu misschien 395 boeken in je Kobo-bibliotheek en 217 games in je Steam-library, maar wat heeft het je opgeleverd? Juist, niks. Het voelt als een mislukt kunstproject waar je mentale issues alleen maar meer grip op krijgen, want logica is ver te zoeken. En je brein, dat als een storm van chaos regeert, raakt nu helemaal verstrikt.

Lijstjes van lijstjes: nog meer chaos... of toch niet?
Dus, wat doe je dan? Precies! Je voegt nog wat meer autisme toe in de mix. Je maakt een lijstje van lijstjes. En omdat dat nog niet genoeg structuur biedt gooi je er een 'wheel of fortune'  bij om te bepalen wat je volgende boek of game wordt. Nu zit je daar... turend naar een draaiend rad terwijl je zenuwachtig hoopt dat dat ene boek of die ene game waar je écht zin in hebt eindelijk eens aan de beurt komt. Spoiler: dat gebeurt waarschijnlijk pas over drie jaar.

De illusie van rust: waarom dit alles toch helpt
En weet je wat? Het werkt nog ook! Ja, je hoort me goed. Mijn dagen zijn gevuld met netjes georganiseerde documentjes op mijn computer die bepalen in welke volgorde ik mijn boeken lees of welke games ik speel. Het klinkt misschien gestoord, maar het geeft me rust. Er is een soort van licht in de duisternis. Natuurlijk is er een addertje onder het gras; dat éne boek of die éne game waar je écht zin in hebt... komt pas ergens ver achteraan in je gepersonaliseerde dwanglijst. Welkom in de prachtige en eindeloze cirkel van je eigen geest. Je zit nu officieel in het oog van de storm; het enige stukje van de orkaan waar het rustig is, omdat je met wat mentale gymnastiek eindelijk iets hebt weten te bedwingen.

De cyclische dwang: hoe het lijstjes maken echte rust brengt
Maar hier komt de twist; als je eenmaal dat lijstje hebt... dán pas voel je echte rust. Want ondanks dat het voelt alsof je zelf dit alles hebt gecreëerd in een waas van chaos is er ergens diep in die gekte toch een vorm van controle. Het is als het terugvinden van je sleutels in een eindeloos rommelige kamer. En dát, lieve lezers, voelt goed. Heel goed.

Het donkere slot: wanneer zelfs lijstjes je niet meer helpen
Dus hier ben ik dan. Elke dag een klein beetje rust in de vorm van een nieuw boek of een nieuwe game. Keurig bepaald door het lot (en mijn excentrieke documentjes). Hou ik ervan? Ja en nee. Het geeft rust, maar het zorgt er ook voor dat je soms lang moet wachten op die ene ervaring die je zo graag wilt hebben. Maar ach... dat is dan weer een nieuwe reden om een lijstje te maken van die dingen die je mist terwijl je je andere lijstjes afwerkt. Het houdt nooit op.

En tot slot; wat doe je als je er uiteindelijk achter komt dat zelfs je zorgvuldig samengestelde en dwangmatige lijstjes niet genoeg rust bieden? Tja, dan rest er nog maar één ding: je maakt een lijstje met manieren om het definitief af te sluiten. Maar maak je geen zorgen... dat zet je dan weer netjes onderaan je to-do lijst.

Het is immers fijn om iets te hebben om naar uit te kijken, toch?