DE DOOD ALS OUDE VRIEND: WAAROM ADHD, AUTISME EN DEPRESSIE SAMEN HET LEVEN ZWAAR ROMANTISEREN

De onvermijdelijkheid van de dood
Er is niets zekerder dan de dood. Ja, dat is misschien wel de meest clichématige en tegelijkertijd rationeel verankerde gedachte die je kunt hebben. En als je zoals ik een vleugje autisme, ADHD en een chronische depressie hebt is dat hét soort gedachte waar je brein eindeloos op kan blijven kauwen. Het rationele deel van mijn hoofd weet dat dit een gegeven is; het is een fact of life... net zoals de belastingdienst en het feit dat je sok altijd in de wasmachine verdwijnt. Maar mijn andere breinen – ja, ik geloof dat ik er meerdere heb – weigeren daar genoegen mee te nemen.

Wat komt er na de dood?
Je zou denken dat de logica van "we gaan allemaal dood"  genoeg zou zijn om door te gaan met je dag. Maar nee, mijn brein denkt: wat is er na de dood?  En niet in de spirituele of mystieke zin van het woord, maar meer als een slepende vraag waar ik al sinds mijn dertiende geen bevredigend antwoord op heb gevonden. Dat brein van mij is een onophoudelijke draaikolk van vragen. Is dit het enige leven dat we krijgen? Één kans om het goed te doen, en als je het verprutst... nou ja, dan ben je gewoon de pineut?

De oneerlijkheid van het enige leven
Dat voelt oneerlijk. Als je dingen over zou kunnen doen dan zou je dat doen, toch? Je kunt wel heel stoer doen en zeggen dat je nergens spijt van hebt. Dat het allemaal lessen zijn en dat we moeten "leren van onze fouten"  (waar ik op een bepaalde en semi-verlichte manier ook in geloof)… maar laten we eerlijk zijn; als de dood de enige zekerheid is waarom zou ik dan niet een tweede kans mogen krijgen? Een herkansing. Zoals bij dat proefwerk wiskunde waar ik me nooit op voorbereid had.

De romantisering van het verleden
Maar nee, dit is blijkbaar hét. Eén leven, één kans. En dat terwijl mijn hersenen me onophoudelijk terug flitsen naar alles wat ooit is geweest. Een foto, een geur, een oude straat waar ik vroeger fietste; het is als een doorgang naar een tijd waarin alles - hoe gek het ook klinkt - makkelijker leek. Waarom worden mensen zoals ik zo hard geraakt door dingen uit het verleden? Alles – en ik bedoel echt álles – voelt dan plots zoveel beter dan het leven nu. Een geur van zonnebrandcrème en je bent terug in de zomer van 2003 toen je je nog geen zorgen hoefde te maken over belastingen, sociale interacties of de eindeloze molen van existentiële angsten.

De illusie van nostalgie
En hier komt de ironie: het maakt niet eens uit hoe rot het verleden eigenlijk was. Mijn brein is een meester in het romantiseren van de meest ellendige hoofdstukken uit mijn leven. Je weet wel, de tijd dat je afgewezen werd door dat ene meisje? Iedereen heeft zo'n meisje. Of jongen. Ja, diezelfde tijd wordt nu plots afgeschilderd als een gouden eeuw vol zorgeloosheid. Omdat het nu altijd net iets meer zuigt, snap je?

De strijd om in het 'NU' te leven
We leven niet in het 'nu'  omdat we altijd achterom kijken. En dat is precies het ironische, want elke keer dat je een vriend advies geeft om niet vast te zitten in het verleden ben je zelf alweer tien kilometer die kant op gefietst. Je kunt je eigen advies niet opvolgen. Misschien zijn we gewoon slecht in luisteren... zelfs naar onszelf.

Teleportatie naar vroeger
Alles kan je terugwerpen naar vroeger. Zoals ik al zei kan dat een geur, een herinnering, een straat, zelfs een route naar een tankstation in Duitsland zijn (ja, dat is een ding). Je denkt plots aan de tijden waarin je nog niet zo vastzat in de modder van volwassenheid. Je fietst langs een straat waar je vroeger vanuit de middelbare school naartoe ging en plots is het alsof de wereld een seconde stopt. Je gedachten vliegen terug naar een tijd waarin alles simpeler leek. Geen huur betalen, geen deadlines en geen zorgen over wie je moest worden. En dan komt de klap: was het vroeger echt beter of ben ik gewoon niet geworden wat ik dacht te worden?

De vraag die ons plaagt... (dat rijmt bijna, maar niet helemaal)
Dat is de vraag die elke avond door mijn hoofd spookt als ik weer eens aan de dood denk. Misschien ben ik gewoon vastgelopen in een carrousel van nostalgie. Misschien was het vroeger gewoon niet zo geweldig en romantiseer ik het hele verhaal in mijn hoofd. Maar daar heb ik het niet voor het zeggen. Mijn ADHD-brein neemt me op sleeptouw. Mijn autistische brein zorgt voor een obsessieve analyses en mijn depressieve brein fluistert: "Wat als dit het echt is? Wat als je faalde in dit ene leven dat je had?"

En als ik een tweede kans zou krijgen dan zou ik waarschijnlijk toch alles weer verknoeien. Misschien is dat wel de boodschap: het leven is geen wiskunde-examen en je hoeft geen stress te hebben over het maken van de juiste keuzes. Uiteindelijk draait het allemaal om ervaring. En als het leven je een beetje verward achterlaat... dan is dat maar zo.